< Raam 1e 4-5                                                            Terug naar voorkant Rijksmuseum                                                                      Boven linker ingang >

                                                                                                   

Eerste etage, raam 6 7 en 8 zijde Stadhouderskade

Boven linker raam Hendrick Goltzius, midden Jan Harmensz Muller en rechts Jacob Matham

Boven linker raam Hendrick Goltzius, midden Jan Harmensz Muller en rechts Jacob Matham

Hendrick Goltzius (Bracht (Brüggen), 1558 - Haarlem, 1 januari 1617)

Hij was een schilder, tekenaar, prentkunstenaar en uitgever.

Hij werd geboren in Bracht (in de tegenwoordige Duitse gemeente Brüggen) niet ver van Roermond. In 1577 volgde hij de humanistische duizendpoot Dirck Volkertsz. Coornhert, bij wie hij in de leer was, naar Haarlem.

 

In zijn eerste jaren als kunstenaar was hij vooral graveur, eerst naar werken van anderen en daarna in zijn eigen maniëristische stijl, beïnvloed door Bartholomeus Spranger. Samen met Cornelis van Haarlem en Carel van Mander vormde hij een soort Haarlems driemanschap van het maniërisme. Na een reis naar Italië ging hij in een soberder trant graveren. Als graveur muntte hij uit in technische vaardigheid. Omstreeks 1600 begon hij te schilderen. Hij was vooral bedreven in portretten, hoewel hij ook grotere figuurstukken schilderde. De latere uitvinder Cornelis Drebbel was enige tijd in de leer bij hem en trouwde Goltzius' jongere zuster Sophia.

 

Op het stadhuis van Venlo prijkt een medaillon van Goltzius. Het was eigenlijk de bedoeling dat er een medaillon van Venlonaar Hubert Goltzius op het stadhuis kwam. De twee zijn neven en werden per ongeluk verwisseld. Naast Goltzius bevinden zich op het stadhuis de medaillons van Jan van Venlo, Erycius Puteanus en Jan van Cleef.

 

Omstreeks 1590 maakte hij de prent Salomo's Oordeel (meest rechtse prent hieronder). Deze prent lijkt Salomo's oordeel voor te stellen, maar is een allegorische aanklacht tegen de inquisitie. Filips II is afgebeeld als de Crudelis princeps, de wrede vorst, die omgeven wordt door slechte raadgevers (die de inquisitie voorstellen, Dr. Gladius (zwaard), Dr. Laqueus (touw), Dr. Aqua (it dilutes) en Dr. Ignis (vuur)) en een ware moeder, Vera Ecclesia, en een valse moeder, Falsa Ecclesia. Het dode kind op de trap stelt Barabbas voor.

Hendrick Goltzius - Jupiter besluipt de slapende Antiope in de gedaante van een satyr.

Hendrick Goltzius - Jupiter besluipt de slapende Antiope in de gedaante van een satyr; uit 1612, foto Frans Hals museum, teruggegeven, nu particulier bezit.

Inquisitie Hendrick Goltzius

Salomo's Oordeel. Ca. 1590, verwijzing naar de inquisitie door Hendrick Goltzius

Hendrick Goltzius door Jacob Matham

Hendrick Goltzius door Jacob Matham

 

Jan Harmensz Muller (Amsterdam, 1 juli 1571 - Amsterdam, 18 april 1628)

Hij was een prentenmaker, tekenaar en kunstschilder, die gerekend wordt tot de barokke kunstenaars uit de Hollandse School.

Muller was de oudste zoon van Harmen Jansz Muller (1540-1617). Harmen Muller was prentenmaker en kunsthandelaar en leidde zijn zoon Jan op als schilder. Jan Muller werkte na zijn opleiding gedurende een periode voor de uitgeverij van zijn vader, de Vergulde Passer in de Amsterdamse Warmoesstraat.[1][2] Muller woonde een deel van zijn leven in Praag, waar hij vele andere artiesten leerde kennen,[3] waaronder Hans von Aachen en Bartholomeus Spranger. Praag was toentertijd, ten tijde van het regime van keizer Rudolf II van het Heilige Roomse Rijk, opgebloeid als cultureel centrum.[1] Hij onderhield nauwe contacten met de tevens onder de keizer Rudolf II werkzame beeldhouwer Adriaen de Vries, die voor Muller tot aangetrouwde familie behoorde.[2] In 1597 werd hij prentenmaker voor het keizerlijk hof.[4] In 1602 probeerde Muller zonder succes te bemiddelen voor keizer Rudolf II, die het thans in het Stedelijk Museum De Lakenhal in Leiden hangende schilderij Het Laatste Oordeel van Lucas van Leyden wilde kopen.[1] Tussen 1594 en 1602 bracht Muller waarschijnlijk veel tijd door in Rome en Napels. Hierna keerde hij terug naar Amsterdam en na de dood van zijn vader zette hij tot zijn eigen dood diens uitgeverij voort. Hij liet de gehele inventaris, inclusief een aantal koperplaten, na aan zijn vrijgezelle zoon Jan.

 

Het vroege werk van Muller lijkt sterk te zijn beïnvloed door het maniërisme van Bartholomeus Spranger en Hendrick Goltzius; of hij de in Haarlem woonachtige Goltzius daadwerkelijk persoonlijk heeft gekend, of zijn eigen stijl ontwikkelde door Goltzius' tekeningen en prenten na te tekenen, is niet duidelijk. Muller werkte later in een meer naturalistische stijl, maar de invloeden van het maniërisme bleef in zijn gehele oeuvre zichtbaar. In de periode dat hij in Rome en Napels woonde, maakte hij veel gravures. Van hem zijn een honderdtal gravures bekend. Vanuit Mullers testament is bekend dat hij ook heeft geschilderd; desalniettemin wordt thans nog slechts een schilderij zeker aan hem toegeschreven.

Bron Wikipedia

Lot en zijn dochters, Jan Muller

Lot en zijn dochters, door Jan Muller, het enige aan hem toegeschreven schilderij

Jan Harmensz. Muller Vrijend koppel tussen 1588 en 1594

Jan Harmensz. Muller Vrijend koppel tussen 1588 en 1594

Jacob Matham (Haarlem, 1571 – Haarlem, 1631)

Hij was een Nederlands kopersnijder. Hij was een leerling van Hendrick Goltzius, die tevens zijn stiefvader was.

 

Van 1593 tot 1597 verbleef Matham in Italië om in 1598 terug naar Haarlem te keren. In 1600 werd hij lid van het gilde. Hoewel hij met Jacob Muller in de eerste groep der Rubens-graveurs geplaatst kan worden, graveerde Matham slechts één prent naar Rubens. Matham kan worden geplaatst in de groep der Hollandse plaatsnijders die naar oertypen van meesters werkten. Hij was de vader van Adriaen en Dirk Matham

Bron Wikipedia

Hendrick Goltzius door Jacob Matham

Hendrick Goltzius door Jacob Matham

Frederik_Hendrik van Nassau 1602 door Jacob Matham

Frederik_Hendrik van Nassau 1602 door Jacob Matham

Gulden Cabinet - Jacob Matham

Het Gulden Cabinet, schildersbiografien door Cornelis de Bie voor de Antwerp uitgever-graveur Jan Meyssens, 1662